Тақырыбы: “Кіл жүйрікте, кім жүйрік? ” интеллектуалдық ойын
Мақсаты:
1. Пәндерден алған білімдерін кеңейту, тереңдету, жетілдіру, қалыптастыру.
2. Алған білімдерін практика жүзінде қолдана білулерін дамыту. Білімге деген құштарлығын, қызығушылығын арттыру.
3. Өзгенің пікірін құрметтеуге, ұйымшылдыққа, ауызбіршілікке баулу.
Ойын барысы
І.Кіріспе сөз.
- Армысыздар, құрметті ұстаздар мен оқушылар !
«Тәуелсіз ел тірегі – білімді ұрпақ», «Білікті бірді жығады, білімді мыңды жығады» – деп халқымыз бекер айтпаса керек. Бүгінгі біздің 6- сынып оқушылары арасында өткелі отырған «Кіл жүйрікте кім жүйрік» интеллектуалдық ойынына қош келдіңіздер!
Бәйгеге түсіп жарыспай
Жүйріктің бағы жанар ма?
Білім мен өнер жарысып,
Тәрбие, тәлім табар мән.
Бұл бәйге ойдың бәйгесі
Кім жүйрік ойға, сол алда,-дегендей, бүгінгі интеллектуалды ойынымыз сайыс түрінде өтеді. Осы уақытқа дейін алған білімдерін оқушылар ортаға салады.
Ендеше, “Кіл жүйрікте, кім жүйрік ” атты интеллектуалдық ойынымызды бастайық. Енді, сайысқа қатысушылармен танысып өтейік.
1-ші қатысушы -
2-ші қатысушы –
3-ші қатысушы -
4-ші қатысушы –
5-ші қатысушы -
6-ші қатысушы -
7-ші қатысушы -
8-ші қатысушы -
Сайыс бөлімімен таныстырайын. Сайыс 5 бөлімнен тұрады.
І бөлім – “ Бәйге”.
ІІ бөлім – “Полиглот “
ІІІ бөлім – “Сиқырлы ұяшық ”
ІҮ бөлім – “Жорға”.
- Қазылар алқасымен таныстыруға рұқсат етіңіздер. Олар:
1.
2.
3.
Сұрақтар қойылған кезде дұрыс қол көтеріп, нақты жауап береміз. Тез әрі жауабы дұрыс оқушыға ұпай беріледі.
1.«БӘЙГЕ» кезеңі
Бұл кезеңнің шарты бойынша сайыскерлерге 20 сұрақ оқимын. Әр дұрыс жауапқа 1 ұпайдан, дұрыс жауапты білген оқушы қызыл карточкаларынды көтересіздер.
Сұрақтар:
1. ҚР - ныңмемлекеттік тілі ? ( қазақ тілі )
2. Басты байлық ?( денсаулық )
3. Қазақша жылбасы ? (тышқан )
4. Абайдың 5 асыл іс пен 5 дұшпанды атап шық?
5 асыл: талап, еңбек, терең ой, қанағат, рақым
5 дұшпан: өсек, өтірік, мақтаншақ, еріншек, бекер мал шашпақ
5. ҚР –ның мемлекеттікрәміздерін, авторларымен ата . (Ту –Шәкен Ниязбеков , Елтаңба –Шот-Аман Валиханов, Жандарбек Мәлібекұлы, Әнұран - Жұмекен Нәжімеденов, Шәмші Қалдаяқов, Нұрсұлтан Назарбаев )
6. Жер шарында неше материк бар? (6)
7. Заттың қимылын, іс- әрекетін білдіретін сөздер...(Етістік)
8. Ұя салмайтын құс ( көкек)
9. ҚР –ның тұңғыш ғарышкері кім ? (Т.Әубәкіров)
10. Сөздің мағынасын өзгертетін қосымша?(Жұрнақ)
11. 9 мамыр – қандай күн ? (Жеңіс күні )
12. Алғаш «Қазақхрестоматиясын » жазған кім ?(Ы.Алтынсарин )
13. Ең кішінатурал сан ? (1 )
14 Дүние жүзіндегі ең биік тау?( Гималай )
15. Музыкалық әліппи қалай аталады? (нота)
16.ҚР қандай елдермен шекаралас ?( Ресей, Қытай, Өзбекстан, Түркіменстан, Қырғызстан)
17. Атақты суретшініата ? (Әбілхан Қастеев )
18. Әлемде неше теңіз бар? (4)
19. Хабарлы сөйлемнің аяғына қойылатын таңба... (нүкте)
20. Дауыссыз дыбыстар неше топқа бөлінеді?(3 )қатаң, ұяң, үнді).
Жүргізуші: Ең төмен ұпай жинаған екі ойыншы ойыннан шығады.
Жүргізуші: Қазылардан ойынның нәтижесін жариялап, ойыннан шығатын екі оқушыны атауын сұраймыз.
ІІ бөлім – «Полиглот»
Бұл айналымда мен сендерге жұмбақ жасырамын, сендер жұмбақтың шешуін 3 тілде (қазақша, орысша, ағылшынша) айтуларың керек. Ойынды ұпайы аз сайыскер бастайды. Ендеше бірінші жұмбаққа назар аударайық.
(Слайдпен көрсету, оқушыларға оқыту)
Қолы жоқсурет салады,, тісіжоқ тістеп алады
(аяз – мороз - frost (фаст)
2.Қоймасын қыс ақтарып,
Жерді жапты ақ мамық. (қар – снег-сноу snow
3.Бірін-бірі қоштаған,
Бір үйден көрдім,
Қырық екі дос-жаран. (әріп – буква letter - летэ)
4. Жұқа тақтай бөлшегі,
Ұзындықтың өлшемі. (сызғыш – линейка - ruler руле)
5. Қалқиып екі құлағы,
Елеңдеп, қорқып тұрады. (қоян – заяц rabbit рәбит)
6. Жолбарыстан аумайды,
Тышқандарды аулайды.(мысық – кошка- cat)
7. Жеп көріп ем өзім мен,
Жас шығардыкөзімнен. (пияз – лук onion –аниоән)
8. Бұлаңдаған құйрығы,
Бір алдарлық қулығы. (түлкі – лиса–fox -фокс)
9. Әттең, даусым, тілім жоқ,
Құшағымда білім көп. (кітап – книга -book)
10.Сағат сайын қағылады,
Тек мектептен табылады( қоңырау-звонок –call)
Жүргізуші: Біз екі ойыншымен қоштасамыз, оларға ойынымызғатьбелсенді қатысқаны үшін алғысымызды білдіреміз.
Бұл өткен кезеңіміз «Жеті жұрттың тілін біл» деп аталады. Қазақта 7 саны киелі саналады.«Жеті атасын білмейтін ер жетесіз, Жеті ғасыр тарихын білмейтін ел тексіз»-демекші , «жеті» деген санды қадірлеу көне заманнан басталады, жеті қасиетті сан болыпесептеледі. Мысалы. Ол Ислам дінінде де киелі сан болып есептеледі. Яғни, «аспан- жеті қабат» деген ислам дінінде де бар. Біз келесі кезеңімізге көшпес бұрын, мен сендерге осы киелі 7 саны жайлы бәріңе бір-бір тапсырма беремін. Сол тапсырманы толық нақты орындасаңдар бірден өз қанжығаларыңа 50 ұпайды иеленесіңдер.
1. Жеті қазына
Ер жігіт
Сұлу әйел
Ақыл –білім
Жүйрік ат
Қыран бүркіт
Берен мылтық
Жүйрік тазы
2. Жеті жоқ
Жерде өлшеуіш жоқ
Аспанда тіреуіш жоқ
Таста тамыр жоқ
Тасбақада талақ жоқ
Аллада бауыр жоқ
Аққуда сүт жоқ
Жылқыда өт жоқ
3. Әлемнің жеті кереметі.
Хеопс пирамидасы
Семирамиданың аспалы бағы
Зевс мүсіні
Артемида ғибадатханасы
Родос алыбы
Галикарнас кесенесі
Александрия шамшырағы
4. Қазақстанның жеті кереметі
Қожа Ахмет Иассауи кесенесі
Тайқазан
Айша бибі мазары
Тамғалы жартас суреттері
Алтын адам
Домбыра
Күлтегін ескерткіші
5. Жеті жетім
Тыңдамаған сөз жетім
Киюсіз қалған тон жетім
Иесіз қалған жер жетім
Басшысыз қалған ел жетім
Аққу-қазсыз көл жетім
Елінен айырылған ер жетім
Замандасы қалмаған қарт жетім
Мың сан ерлік жасалды ғасырларда,
Тасып теңіз телегей басылды арна.
Тарих ана арнады жыр мен дастан,
Елін сүйген ерлерге-асылдарға.
«Көп жасаған білмейді, көп көрген біледі» демекші сайысымыздың бұл кезеңінде ойын шарты мынадай: өздеріңіз таңдап алған сұраққа жауап бересіздер.
Жүргізуші: Сіздердің назарларыңызға 4 сұрақтан тұратын логика, мақал-мәтелдер, қазақ әдебиеті, орыс тілі салаларына қатысты әр түрлі тапсырмалар беріледі. Әр ойыншы кез келген саланы таңдай алады. Әркімге екі рет таңдауға рұқсат беріледі.
Логика:
10. Екі күн қатарынан жаңбыр жаууы мүмкін бе? (жоқ, себебі, екі күннің арасында бір түн бар)
20. Қандай ыдыстан тамақ іше алмаймыз? (бос ыдыстан)
30. Адамдар көліктер басып өтетін жануар қалай аталады?(зебра)
40.Шикідей жемейді, піскен соң қоқысқа тастайды. Бұл не? (лавр).
Русский язык
10. Часть речи, которая обозначает предмет. (Имя существительное)
20. Что такое фонетика? (Раздел языкознания, который изучает звуки и буквы)
30. Книга – источник … (знания)
40.Что означает выражение «водить за нос».
Қазақ тілі:
10. Заттың түрін, түсін, сапасын, көлемін білдіретін сөз табы? Сын есім
20. Сөз құрамын зерттейтін сала? Морфология
30“Қой үстіне бозторғай жұмартқалаған заман”тіркесінің мағынасын айт Тыныштық заман
40. Екі немесе бірнеше адамның сөйлесуі? Диалог
Тұлғалар:
10. Парсы патшасы Кирді жеңген сақ патшайымы. Томирис
20. Жаратылыстанушы ғұлама ғалым. Әл – Фараби. «Миллион» ұғымын алғаш оқу құралын жазған кім?
30. Қазақ әліппесін жасаған және алғаш оқу жасаған кім? Ахмет Байтұрсынов
40.Қазақстнның тұнгыш саяхатшысы? Ш. Уәлиханов.
- Міне үшінші турда аяқталды. Сөз кезегін қазыларға берейік.
Біз осы ойыншыларымен қоштамыз, оларға ойынға белсенді қатысқаны үшін алғысымызды білдіреміз.
- Әр ойыншы 1 минутта сұрақтарға жылдам жауап беру керек. Әр дұрыс жауап үшін 5 ұпай беріледі. Қазылардың мұқият болуын сұраймыз.
4 тур «Жорға»
1 – ойыншы:
Күздің алғашқы айы? (қыркүйек?)
Адам ауырғанда дене қызуын немен өлшейді? (градусник)
Қазақстан туының түсі? (көк)
8 + 12 (20)
Адамның қалыпты температурасы (36,6)
Барлық қабырғасы тең тік төрт бұрыш (квадрат)
Қай материкте барлық меридиан қиылысады? (антарктида)
Ғарышқа тұңғыш ұшқан адам (Гагарин)
Қазақ тілінде неше әріп бар? (42)
Ақмола Астана деп қай жылы аталды? (6 мамыр 1998 жыл)
Қазақстанның ең ірі қаласы (Алматы)
Тұңғыш Президент күні (1 желтоқсан)
Ғылым патшасы (математика)
Ақпараттық процесстерді зерттейтін ғылым (информатика)
Ең ірі жәндік (кит)
«Кел балалар оқылық» авторы (Ы.Алтынсарин)
2 – ойыншы:
Қай жылы Қазақстан тәуелсіздігін алды? (1991)
Қазақстанда неше облыс бар? (14)
12+7 (19 )
Қалтасы бар жануар? (кенгуру)
Қыстың соңғы айы? (ақпан)
Бүкіл меридиан қиылысатын мұхит бар ма? (Солтүстік мұздық мұхит)
Тұңғыш Қазақстан ғарышкері (Т.Аубакиров)
1 байтта неше бит? (8 бит)
10 көбейту екі
Қазақ алфавитінің авторы (Ы. Алтынсарин)
Ғылымдар атасы (тарих)
Ең кіші құс (колибри)
Пингвиндер мекені (антарктида)
Ай нені айналады? (Жерді)
Футболды немен ойнайды? (доп)
Күн жүйесіндегі 4 планета? (Марс)
Көрермендерге сұрақ
Кері сандардың көбейтіндісі неге тең? (1)
Жердің серігі (Ай)
1 жылда неше күн бар? (365)
Қарама-қарсы сандардың қосындысы (0)
Шығыс күнтізбесінде биыл қай жыл? (жылаң)
Аты бар байттар тізбегі (файл)
Астанадағы өзен (Есіл)
Ең ірі материк (Еуразия)
Қай материкте өзен жоқ? (Антарктида)
Манипулятор типті басқару құрылғысы (тышқан)
Неше жүз бар? (3)
Ең ірі мұхит (Тыңық)
«Медеу» мұзайдыны бар қала (Алматы)
ҚР Президент нешежылғасайланады? (7)
«гео»-жер, ал «метрео» … (өлшеу)
Экранның басқаша атауы (монитор, дисплей)
ҚОРЫТЫНДЫ.
Осымен сайыс қорытындысы бойынша ұпайы аз оқушы ойыннан шығады да, сайыс жеңімпазы анықталады.
Ақыл керек білім таңдап аларға,
Білім керек іске жақсы қарарға.
Ақыл-шырақ, қара түнді ашатын,
Білім-жарық, нұрын саған шашатын,- дегендей өзінің білімімен көзге түскен ----------- «» атағын иеленеді.
Бүгінгі заман талабы бәсекеге қабілетті білімді ұрпақ, олай болса білімді, ойы ұшқыр, зерек оқушы болып өсулеріңізге тілектеспін. Ойында жеңілгенмен, өмірде жеңілмеңіздер. Сайысқа қатысқандарыңызға рахмет!
Сайысымыз аяқталды.
Құттықтау сөз кезегі мектеп директорына, тәрбие ісі жөнінде орынбасары, лагерь басшысына беріледі.
