Жалқаулық— адам бойындағы жағымсыз сипат. Сабаққа мойны жар бермейтін еріншек,бойкүйез,кежірліктібілдіретін мінездегі ұнамсыз сипат. Жалқаулық кежегесі кейін тартқан кежірлік, жайбасарлық. Жалқаулық шабан қозғалысымен, бойкүйездік еріншектігімен, кертартпа кежірлісімен айқындалатын адам мінезіндегі ерекшелік. Жалқаулық сабақ оқығысы келмей еріну,салғыртсынусияқты адам мінезіндегі көріністерден де анық аңғарылады. Жалқаулыққа салынукежегесікейін тартып іс-әрекет етуге ерінуді білдіреді. Жалқаулық сияқты мінездегі жағымсыз сипаттан арылу үшін адам күнделікті тіршілікте өз алдына мақсат-міндет қойып, оны қалайда әрекет жасап жүзеге асыруым керек деген талап қойып отыруы қажет. [1]
Адам жанын аздыратын, адамдық затын тоздыратын кесапатты кеселдің бірі – еріншектік пен жалқаулық. Халқымыз: «Жалқаулық – жаман ауру», – дейді. Абай атамыз өзінің қара сөзінде: «Күллі адам баласын қор қылатын үш нәрсе бар. Сонан қашпақ керек: әуелі – надандық, екіншісі – еріншектік, үшінші – залымдық деп білесің. Еріншектік – күллі дүниедегі өнердің дұшпаны. Талапсыздық, жігерсіздік, ұятсыздық, кедейлік – бәрі осыдан шығады», – деп, еріншектіктің адамды қор қылатындығын, игілік пен табысқа жеткізетін өнер атаулының дұшпаны екендігін баса айтады.
Рас, еріншектік – адамға зияннан басқа нәрсе әкелмейтін, абырой әпермейтін жаман қасиет. «Диқаншы нанын жейді, еріншек арын жейді» демекші, жалқаулық –жүректің тынышын, тәннің тынысын бұзатын дерт.
Әсілі, адамның жаратылысы демалуға, ұйықтап тынығуға мұқтаж. Бірақ белгілі мөлшерде ғана. Егер сол қажеттіліктер белгілі мөлшерден асса, еріншектік пен жалқаулық дертіне алып келуі мүмкін. [2]
Демек, жалқаулық – ықыластылықты жойып, адамдарға көрсету үшін ғана амал жасауға алып келетін, (екіжүзділіктің) жүрекке орнығып алуына себеп болатын аса ауыр дерт болып табылады. Жалқаулығы басым адамның рухы сынғыш келеді. Еріншек адам пайдалы іске қол сілтегіш келеді. Ақыл иесі адам үшін мұндай деңгейге түсу хайуандық деңгейге түсумен бірдей. Жалқаулық – жақсылық атаулыдан мақрұм қалу мен сәтсіздіктің басты себебі. Жалқау адам игілік пен қадір-құрметке жете алмайды және дін мен дүние пайдасынан да құр қалады. Өзіңізді «әлсізбін» деп сендірмеңіз. Өйткені, адам өзінің сенген нәрсесінің құлына айналады. Керісінше: «Жоқ. Мен шаршап тұрған жоқпын. Мен әлсіздерден болуға тиісті емеспін», – деген секілді сергектік сыйлайтын ойларға санаңызды жеңдіріңіз!
