Публикации

RCDO.KZ » Публикации » Рухани жаңғыру

Рухани жаңғыру

ya_socials
Опубликовано:
Автор: Нурсултанова Лаура0599

Сәйкестік – бұл тарихи процесс, бірақ оның ішінде тұрақтылықтың құрамдас бөлігі ретінде, өзіндік болмыстың құрамдас бөлігі ретінде әрқашан дәстүр бар, одан осы сәйкестік қалыптасады. Мәдени бірегейлік – бұл адамдар жасаған бірегей мәдени дүние бар өзіндік, бірегей дәстүрлі (ұлттық) мәдениетпен сәйкестендіру. Мәдени бірегейлік мәдени сәйкестілік тұрғысынан анықталуы керек. Салыстырмалы мәдениеттану процесінде біз ерекше, тек бір мәдениетке ғана тән құрамдас бөліктерді, дәстүрлі бірегейлік әлеуетін қамтитын тенденцияларды анықтай аламыз. Әрбір мәдениет, әрбір мемлекет мәдени бірегейлік мәселесін өзінің бірегейлігі мен өзіндік мәдени жолын ашу позициясынан шешеді.

Осы мәдени әртүрліліктегі әрбір ұлттық мәдениет эквивалентті, құқықтары жағынан тең, қарым-қатынас жасауға қабілетті және өзі қарым-қатынас үшін «қалаулы» болып көрінеді. Жаһандану, бір жағынан, мәдени бірегейлікке қауіп төндірсе, екінші жағынан, мәдени бірегейліктердің диалогы үшін нақты мүмкіндіктер жасайды. Мәдени жаһандану адамның алдына өзінің мәдени болмысын табу мәселесін қойды. Сәйкестендірудің әртүрлі модификациялары бар: этникалық сәйкестік, азаматтық сәйкестік, ұлттық бірегейлік, діни сәйкестілік. Мәдени бірегейліктің мәні оның тұлғаның мәдени коммуникативті кеңістіктегі проекциясының іргелі негізі бола отырып, сәйкестендірудің барлық осы модификациялық трансформацияларын біріктіруінде.

Қазіргі жаһандану жағдайында мәдени ерекшелікті, бірегейлікті сақтауды өркениеттің ең жоғарғы көрінісі деп есептейтін ұстаным туындап, нығая түсуде. Қазіргі Қазақстанның дамуы халықтың тарихы мен мәдениетін зерттемей, этникалық дамудың бастауларын, қазақ мәдениетінің басым рухани-адамгершілік құндылықтарын түсінбей мүмкін емес. Қазақ халқының өткендегі рухани тарихында тарихи үдеріс пен нақты этноәлеуметтік шындықтың құндылық-семантикалық негізін құрайтын ұлттық болмыстың терең қайнар көздері қаланған. Қазақ мәдениетінің ұзақ даму тарихында жинақталған рухани құндылықтар қазіргі мәдениеттің тарихи-мәдени негізін құрауы тиіс. Көшпелі өмір салты өзінің ізін қалдырып, халықтың мәдениетінің, ділінің, әдет-ғұрпының, салт-дәстүрінің ерекшелігін айқындады. Қазақтың рухани дүниесі ғасырлар бойы көптеген мәдени әсерлерді бойына сіңіріп, өзінің төл далалық дәстүрінде балқытып, сіңірді. Бұл дәстүрлердің күшті болғаны сонша, саяси апаттар мен соғыстар да, ұлы көршілес елдердің (Қытай, Ресей) мәдени экспансиясы да, араб пен моңғол ықпалы да, исламдандыру да оларды түбегейлі өзгерте алмады. Бұл өміршеңдік пен төзімділіктің себебі, шамасы, басқару тәсілі мен өркениет түрі көптеген ғасырлар бойы іс жүзінде өзгеріссіз қалды. Тарихты зерделей отырып, ата-бабаларымыздың салт-дәстүрін, әдет-ғұрпын, наным-сенімдерін сақтауға деген ұмтылысы қаншалықты күшті болған деген қорытындыға еріксіз келесіз. Көшпелілер өздерінің болмысын құлшыныспен қорғады: олардың менталитетіне қытайдың немесе моңғолдардың әдет-ғұрыптарының ықпалына жол бермеді. Қазақ этносының рухани-адамгершілік құндылықтары қонақжайлылық, төзімділік, кеңпейілділік, адами қарым-қатынас сияқты ізгі қасиеттерді көрсетеді. Бұл қазақтың генетикалық жадына еніп, ұрпақтан-ұрпаққа жалғасып келе жатқан өзегі.

Дәстүрлі қазақ мәдениеті жас ұрпақты адамгершілікке тәрбиелеу, жеке тұлғаны рухани жетілдіру мәселелерінде жоғары сабақтастықпен ерекшеленді. Ол ұрпақтар арасындағы қарым-қатынас құралы болған, руханият пен имандылық институтының өзіндік жүгін арқалаған, халықтық тәрбие құралы болған ауызша халық шығармашылығы болды. Ауызша халық шығармашылығын халық өмірінің энциклопедиясы деуге болады, оның шығармалары балалар мен жастардың рухани-адамгершілік қалыптасуына орасан зор ықпал етті. Толық дерлік сауатсыздық жағдайында бұл шығармалар ең ерте жастан бастап кәрілікке дейін тұлғаның қалыптасуында өте маңызды рөл атқарды. Олар арқылы ұрпақтан ұрпаққа қоғамның дәстүрлі құндылықтары бекітілді.

Қазақ мемлекеттілігінің қалыптасу жағдайында этникалық бірлік, намыс, әділеттілік, төзімділік, отаншылдық, жомарттық, т.б ұғымдар халық үшін құнды мән ретінде әрекет етті. Осы дәуірдегі бүкіл қазақ жыраулары туған жері үшін от кешкен батырларды, олардың ерлігін, қаһармандығын, әділеттілігін өз жырларында, жырларында жырлаған. Толеранттылық– қазақтың адамгершілік мәдениетінің құндылық мазмұнын ашатын негізгі категориялардың бірі, ол қолданылған сөз тіркесіне қарай шыдамдылықты, төзімділікті білдіреді.

Мәдени бірегейлік мәдениетте маңызды рөл атқарады, өйткені өзін мәдениетпен сәйкестендіру адамды мәдениетті жасаушы, демек мәдениеттер диалогын жасаушы ретінде бейнелейді, бұл бүгінгі күні мәдениеттер мен тұлғаның контекстінде өмір сүру тәсілі болып табылады. Шығыс-Батыс диалогы мәдени шығыс пен батыстың сәйкестіктерінің диалогы болып табылады. Екі дәстүрде де барлық айырмашылықтарға қарамастан, түсінушілік бар. Мәдениеттің және белгілі мәдениет өкілдерінің даму кезеңдерін қамтитын болсақ, онда жалпы әмбебап тенденция ашылады – мәдени бірегейлік контекстіндегі сәйкестендіру. Мәдени коммуникативті кеңістік – әртүрлі тілдер әлемі, мәдени ұлттық дүниелер – біздің санамыздың мәдениеттер диалогына деген көзқарасын қалыптастырады. Мәдениетаралық өзара әрекеттесу процесінде қабылдау, аккультурация, мәдени диффузия және мәдениеттердің өзара әрекеттесу механизмдерін, бейімделу механизмдерін тудыратын көптеген процестер жүреді. Мәдени бірегейлікті іздеу қазіргі мәдени процестерге адекватты жауап болып табылады, осы мәдени әртүрлілікте өзін жоғалтпау үшін болмыстың мәдени мәнін қамтитын өз мәдениетінің және өз тілінің іргелі мәніне сүйену қажет. Қазақстанда егемендік пен тәуелсіздіктің қалыптасу дәуірінде өзіндік мәдени болмысын анықтау өзекті мәселе болып қала береді.

Полная версия материала

Наши олимпиады

Русский языкДля 1-11 классов, 1-2 курсов Открыть
Казахский языкДля 1-11 классов, 1-2 курсов Открыть
ИнформатикаДля 5-11 классов, 1-2 курсов Открыть
ФизикаДля 7-11 классов, 1-2 курсов Открыть
Математика (алгебра)Для 1-11 классов, 1-2 курсов Открыть
ХимияДля 7-11 классов, 1-2 курсов Открыть
БиологияДля 7-11 классов, 1-2 курсов Открыть
ГеографияДля 5-11 классов, 1-2 курсов Открыть
Английский языкДля 1-11 классов, 1-2 курсов Открыть
История КазахстанаДля 5-11 классов, 1-2 курсов Открыть
Для дошкольниковДля дошкольников от 4 до 6 лет Открыть

Оставить комментарий

Заполните заявку на участие
Язык участия
Обязательное поле (на номере должен быть WhatsApp)
Введен неправильный код
Поле обязательно для заполнения
Добавить еще ученика?
Вы можете внести от 1 до 5 учеников
Поле обязательно для заполнения
Возраст / Класс / Курс *
Поле обязательно для заполнения
4 года
5 лет
6 лет
7 лет
1 класс
2 класс
3 класс
4 класс
5 класс
6 класс
7 класс
8 класс
9 класс
10 класс
11 класс
1 курс
2 курс
Предмет1 *
Поле обязательно для заполнения
День единства народа Казахстана (1-2 класс)
700 тенге
День единства народа Казахстана (3-4 класс)
700 тенге
I love English (4-5 лет)
700 тенге
Братья наши меньшие (4-5 лет)
700 тенге
Будем с буквами дружить (5-6 лет)
700 тенге
В мире животных (4 года)
700 тенге
Весёлые загадки (4 года)
700 тенге
Веселые задачки (5 лет)
700 тенге
Весёлые цифры (4-5 лет)
700 тенге
Весёлый счёт (5 лет)
700 тенге
Времена года (4 года)
700 тенге
Время и возраст (6-7 лет)
700 тенге
Вчера, сегодня, завтра (5 лет)
700 тенге
Дни недели и времена года (5 лет)
700 тенге
Загадки для детей (4-5 лет)
700 тенге
Загадки для детей (6-7 лет)
700 тенге
Занимательная математика (6 лет)
700 тенге
Запутанные буквы (5 лет)
700 тенге
Ищем буквы (5-6 лет)
700 тенге
Логические задачки (4 года)
700 тенге
Математика для дошкольников (6 лет)
700 тенге
Математика для малышей (6 лет)
700 тенге
Начинаем читать (6 лет)
700 тенге
Окружающий мир (4-5 лет)
700 тенге
Основы финансовой грамотности (5-6 лет)
700 тенге
Основы финансовой грамотности (1-2 класс)
700 тенге
Основы финансовой грамотности (3-4 класс)
700 тенге
Правила дорожного движения для малышей (4-5 лет)
700 тенге
Пространство и время (4 года)
700 тенге
Пространство и время (6-7 лет)
700 тенге
Развитие речи (4 года)
700 тенге
Развитие речи (5 лет)
700 тенге
Развитие речи (6 лет)
700 тенге
Моя Родина - Казахстан (4-5 лет)
700 тенге
Моя Родина - Казахстан (1-2 класс)
700 тенге
Моя Родина - Казахстан (3-4 класс)
700 тенге
Независимый Казахстан (1-2 класс)
700 тенге
Независимый Казахстан (3-4 класс)
700 тенге
Самый внимательный (5-6 лет)
700 тенге
Строение тела человека (5-6 лет)
700 тенге
Тесты на внимательность (4-5 лет)
700 тенге
Тесты на внимательность (6-7 лет)
700 тенге
Тесты на логику (4 года)
700 тенге
Тесты на логику (5 лет)
700 тенге
Хочу все знать (4 года)
700 тенге
Хочу все знать (5-6 лет)
700 тенге
Цвета на английском (4-5 лет)
700 тенге
Цифры для малышей (4 года)
700 тенге
Часы (6 лет)
700 тенге
Этикет для малышей (4 года)
700 тенге
Логические задачки для первоклассников
700 тенге
Логические задачки для второклассников
700 тенге
Логические задачки для третьеклассников
700 тенге
Логические задачки для четвероклассников
700 тенге
Казахский язык
700 тенге
Русский язык
700 тенге
Английский язык
700 тенге
История Казахстана
700 тенге
Математика
700 тенге
Алгебра
700 тенге
Физика
700 тенге
Химия
700 тенге
Биология
700 тенге
География
700 тенге
Информатика
700 тенге
Познание мира
700 тенге
Естествознание
700 тенге
Цифровая грамотность
700 тенге
Музыка
700 тенге
Поле обязательно для заполнения
Добавить еще предмет?
Вы можете выбрать от 1 до 5 предметов
К оплате:
0 тенге.
Внимание! Эти данные будут написаны в грамоте!
Проверьте, верно ли вы написали ФИО участников, название учебного заведения и остальные данные. Данные после участия не меняются
Заявка на участие создана. Сейчас откроется страница оплаты