Инновациялық технологиялар жетістікшыңы
Солтүстік Қазақстан облысы
Ақжар ауданы
«Үлгілі орта мектебі» КММ
бірінші санатты математика пән
мұғалімі Калиева Кульзира Тлеулесовна
«Еліміздің ертеңі –бүгінгі жас ұрпақтың қолында, ал жас ұрпақтың тағдыры –ұстаздардың қолында» Н.Ә. Назарбаев.
Елбасы Н.Назарбаевтың«Қазақстан-2050: Бір мақсат,бір мүдде,бір болашақ» атты Жолдауының еліміз үшін маңызы айрықша. Аталған стратегиялық жоспар – мәңгілік еліміздің үздіксіз дамуын қамтамасыз ететін жаңғыру жолы. Бүгінгі таңда мемлекетіміздегі білім беру жүйелері мен білім беру мазмұны жаңару жолында. Оның басты себептері әлемдік өркениетке ілесе отырып,елімізді бәсекеге қабілетті 30 елдің қатарына қосу идеясы болып отыр.
Жақсылыққа бастайтын жарық жұлдыз- оқу. «Надан жұрттың күні – қараң,келешегі тұман»,- деп М.Дулатов айтқандай, егеменді еліміздің тірегі-білімді ұрпақ. Сусыз, құрғақ,таса көлеңке жерге дән ексең өнбейтіні сияқты, жас ұрпақтарымызды тәрбиелемесек өспейді, өнбейді.
Қазіргі мұғалімдердің алдында тұрған басты міндет – оқушылардың шығармашылық білім дағдыларын қалыптастыру. Бүгінгі таңда жас ұрпаққа пәнді тиімді ұғындырудың бірі жаңа технология негіздері болып табылады. Сонымен бірге өскелең ұрпақтың ақпарат құралдарымен жұмыстана білуіне назар аударған жөн. Сондықтан, қазіргі даму кезеңі білім беру жүйесінің алдында оқыту үрдісінің технологияландыру мәселесін қойып отыр. Жаңа технология – сапалы білім кепілі.
Қазақстан Республикасының Білім туралы заңында: «Білім беру жүйесінің басты міндеті – ұлттық және жалпы адамзаттық құндылықтар,ғылым мен практика жетістіктері негізінде жеке адамды қалыптастыруға және кәсіби шыңдауға бағытталған білім алу үшін қажетті жағдайлар жасау; оқытудың жаңа технологияларың енгізу,білім беруді ақпараттандыру,халықаралық ғаламдық коммуникациялық желілерге шығу» - деп білім жүйесін одан әрі дамыту міндеттерін көздейді. Осы міндеттерді негізге алып, өз тәжірибемде оқушылардың оқу танымдық құзыреттілігін жетілдіру үшін бірнеше озық-технологияларды қолдануға тырысудамын. Мысалы, сыни тұрғыдан ойлау технологиясын қолдану кезінде оқушылар логикалық ойлауға, жұппен, топпен жұмыс істеуге үйренеді. Бұл технологияның ұтымдылығы неде? деген сұраққа жауап табар болсам, ол білім мазмұнын жаңартуға бағытталған бірнеше басымдықтарды оқыту үдерісінде тиімді жоспарлауға үлкен көмегін тигізеді деп есептеймін.
Педагогтерге арналған біліктілікті арттыру курстары арқылы жаңа идеяларды қолдана отырып білім сапасын, оқушы саналығын, өмірге деген бейімділік, өзгемен санасу, өзгеге сену деген сияқты қасиеттерді тез арада, аз күш жұмсап, көп нәтижеге жету үшін өз тәжірибемде біршама жұмыстарды жүйелеудемін. Оның дәлелі оқыту үдерісінде жеті модульдерді сабақтарымда қолдану арқылы оқушылар қалай оқу керектігін, топпен жұмыс істеуге, сыни ойлауға, өздігінен жұмыс жасауға, өз ойларын жеткізе білуге, өзара және өзін бағалауға үйренді.
Коммуникативтік құзыреттілікті дамыту үшін мұғалім мен оқушы арасында сұрақ-жауап, оқушы мен оқушы, мұғалім мен оқушы арасындағы диалог ұйымдастыруға, топтық жұмыстар ұйымдастырамын. Осындай игілікті жұмыстарды ұйымдастырудағы мақсатым сабақтарымда жаңа әдіс – тәсілдерді кіріктіру, оқушылардың оқуға деген көзқарастарын өзгерту, әр сабақта инновациялық технологияларды қолдану арқылы ой - өрістерін дамыту. Менің ойымша жаңа технологияны жүзеге асыруда мұғалім белсенділігі, шығармашылық,ізденіс, өз мамандығына деген сүйіспеншілігі, алдындағы шәкірттерін бағалауы ерекше орын алады. Сондықтан оқыту үрдісінде жаңаәдіс-тәсілдер оқу мазмұны мен оқушылардың жас ерекшеліктеріне қарай таңдап алынудың маңызы зор.
Сабақта колданылған жаңа технологиялардың өзі әрбір мұғалімнің шеберлігіне байланысты жүзеге асырылуы мүмкін. Сондықтан өзімнің кәсіби іс-тәжірибемде инновациялық технологияның мүмкіндіктерін қолдану арқылы оқушылардың шығармашылық қабілеттерін арттыруға және білімнің басты мазмұны адамгершілікке баулуға жұмыс жасаймын.
Сыни тұрғыдан ойлау технологиясының әдіс – тәсілдерін қолдану арқылы оқушыларды топаралық жұмыс жасауға, топтардың жұмыстарын баяндауға, пікірталас туғызуға, талдау және қорытындылауға білім беру өте тиімді.
Жалпы оқыту үдерісімде оқушыларды топқа бөлгенде, топтың құрамында әр түрлі деңгейде оқитын оқушылардың болғанын ескеремін. Жоғары деңгейде оқитын оқушылар сабақтың барысында төмен оқушыларға көмек көрсетеді.Мысал ретінде ой өрбітер болсам, математикалық терминдерді, ережелерді, анықтамалар мен теоремаларды толық айтып жеткізу үшін,сабақта математикалық сауатты сөйлеу мәдениетіне көңіл бөлемін.
Педагогикалық тәжірибемде оқушылардың сөйлеу мәдениетін дамыту мақсатында 5-6 сыныптарда «Өрнектер. Формулалар», «Рационал сандар», «Жақшаны ашу», «Теңдеу.Теңдеудің түбірлері», «Ондық бөлшек.Ондық бөлшекке амалдар қолдану», «Координаталық жазықтық. Тік бұрышты координаталар жүйесі» тақырыптарға ашық сабақтар өткіздім (қосымша 1).
Сыни тұрғысынан ойлау технологиясының әдістерін қолданып оқыту нәтижесінде оқушылардың өзін-өзі бақылау, бағалау, сөйлеу, тыңдау қабілеттері артады. Аталған технологияны қолдануда байқағаным оқушыларға: еркін ойлауға мүмкіндік береді, ақыл -ойын дамытады, шығармашылық белсенділігі артады, тіл байлығы жетіледі, жан-жақты ізденеді, өз ойын жеткізіп үйренеді. Математика пәнінің мұғалімі ретінде менің мақсатым – сабақ барысында оқушылардың білімге құштарлығын арттыру,өздігінен ойлау қабілетін жандандыру, жауапкершілік сезімін қалыптастыру, өздігінен шығармашылықпен жұмыс істеуге баулу.
Білім беру мазмұнын жаңарту бағдарламысының басымдықтарын іс –тәжірибемде кіріктіру үшін, педагогикалық құзыреттілігімді жетілдіру барысында деңгейлеп –саралап оқыту технологиясының әдіс – тәсілдерін жиі қолданамын. Әр өткен жаңа тақырыпты оқушыларға шығармашылық ізденіс үстінде меңгертуге тырысудамын. Менің пікірімше мұндай сабақтар оқушының ынтасын, белсенділігін арттыру үшін оларға үнемі проблемалық сұрақтар қою, белсенді оқытуды түрлендіріп отыруды, қалыптастырушы бағалаудың әдістерін тиімді ұйымдастыруды өз біліктілігім арқылы өрбіту қажеттігі деп түсінемін.
«Оқушылардың математикалық сауаттылығын қалыптастырудың жолдары» атты іс-тәжірибемнен әдістемелік құрал шығардым. (қосымша2) Әдістемелік жинақта жалпы орта білім беретін мектептерде оқушыларға математика пәні үлкен рөл атқаратынын, сондықтан математикалық сауаттылық әлеуметтік қажеттіліктен туыны шығаруда менің кәсібилігім мен шеберлігім арта түскендей сезімде болдым. Себебі, математикалық есептер шығару оқушылардың логикалық ойын, шығармашылық қабілетін дамытуға бағытталғандығы және пәнге деген қызығушылықтарының артып, өзін өзі тексеруге, білімін жан жақты толықтыруға үлкен септігін тигізгенін байқадым. Әдістемелік құралдың мақсаты оқушылардың теориялық білімін тәжірибемен ұштастыра алуын қалыптастыру.
«Бұлақ көрсең көзін аш» дегендей шәкірттерімнің келешегі жөнінде әрдайым ойлап, олардың қабілеттерін шыңдауда түрлі мектепішілік, аудандық, республикалық, сайыстарға қатыстырамын. Менің оқушыларым жыл сайын бірнешереспубликалық, және аудандық грамота мен сертификаттарға және дипломдарға ие болып жүр. Оқушыларым соңғы жылдары жақсы нәтижелерге ие болып жүр. Бұл жүйелі жұмыстың жемісі болып табылады(қосымша -3).
Жоғарыда көрсетілген жетістіктер нақты менің пәнім бойынша алынған білімнің өмірде қолданылғанының нәтижесі деп есептеймін. Сондықтан бұл тікелей оқушылардың функционалдық сауаттылығының қалыптасқанын дәлелдейді. Менің көздеген педагогикалық мақсатым да осы еді. Әрине бұл жұмысты әрі қарай шығармашылық, педагогикалық тұрғыдан әлі де дамытып, жалғыстыру керек, өйткені, бүгінгі күні «өмір бойы оқу» деген тұжырым бар. Себебі бүгінгі жаһандану процессі , білім мен ғылымның күнделікті дамуы экономиканың қарқынды түрде өзгеріске ұшырап жатқандығы бәрімізге жаңа ақпарат емес. Сондықтан көштен қалмай, өзімнің де ,оқушылардың да ойлау қабілеттері мен мүмкіндіктерін заманға сай дамыту мұғалімнің негізгі міндеті деп білемін.
Жаңа технологияны қолдануда оқушылардың пәнге деген қызығушылығын арттырып қана қоймай, үлкен ізденіспен, шығармашылыққа жетелеуге де болады. Нәтижесінде оқушы:
- тіл байлығы жетіледі;
- еркін ойлауға мүмкіндік береді және өз ойын еркін жеткізе алады;
- оқыту процесінде жаңа технологияларды қолдана отырып білімін шыңдайды;
- жаңа оқыту үрдісін қалыптастырады;
- өздігінен ізденімпаздық қабілеті артады, жан-жақты ізденеді;
- ақпараттық сауаттылығы мен ақпараттық мәдениеті қалыптасады.
- ақыл-ойын дамытады;
- шығармашылық белсенділігі артады;
- ұжымдық іс-әрекетке тәрбиелейді.
- оқытудың жаңа тәсілдерін қолдану арқылы өзін, бір-бірін, өзара бағалау қалыптасады.
Әр мұғалім сабақ өткізген кезде оқушыларға сапалы білім беру үшін жаңа технологияларды пайдалана отырып, сонымен қатар компьютерді, интерактивті тақтаны қолдану арқылы білім берсе, оқушылардың қызығушылығы арта түсері анық. «Қазіргі заман талабына сай жаңа технологиямен байланысты әлемдік стандартқа сай мүдделі жаңа білім беру өте қажет» деп, Елбасы атап көрсеткендей, жас ұрпаққа білім беру жолында негізгі жолға қойылған. Соңғы үш жылдағы кәсіби қызметі нәтижелілігінің динамикасы оқушылардың білім сапасын көтеруге зор мүмкіндік берді. (4-қосымша)Қорыта айтқанда, еліміздің жарқын болашағы, мектеп қабырғасындағы бүгінгі жас ұрпақтың терең білім,үлгілі тәрбие алуына байланысты.Егер де жаңа технология элементтерің сабақта өз дәрежесінде ұйымдастыра білсек, өз нәтижесін береді деп ойлаймын. Ойымды Елбасымыз Н.Ә.Назарбаевтың мына сөзімен аяқтағым келеді: «Еліміздің ертеңі бүгінгі ұрпақтың қолында, ал жас ұрпақтыңтағдыры ұстаздың қолында»
Пайдаланылған әдебиеттер:
- Мемлекет басшысы Н.Ә.Назарбаевтың «Қазақстан-2030» жолдауы
- Әдістемелік нұсқау хат, 2018-2019 оқу жылы
- Мұғалімдерге арналған нұсқаулық, 2016
- Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9-сыныптарына арналған «Математика» пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасы
- Қазақстан жолы -2050: «Мәңгілік Ел» стратегиясы
