Бүгінгі таңда вокал өнері өте танымал болып келеді және көптеген адамдарды қызықтырады. Вокалдық өнерді меңгеру үшін тек балалар ғана емес, өздерін үлкен сахнада көргісі келетін ересектер де қызығушылық танытады. Бір қызығы, бұған әр түрлі жастағы және мамандықтағы адамдар келеді. Біз бірнеше тенденцияларды байқадық: эстрадалық вокалда өз дауыстарын жоғары деңгейде пайдаланатын білім алушылар өте аз. Бұл бірқатар себептерге байланысты: қате тыныс алу, дыбысты дұрыс шығармау, дауыс гигиенасының дұрыстығы. Сондықтан біз эстрадалық вокалдық әдістемелерді қарастырып, біз үшін ең лайықтысын анықтаймыз.
Вокалды педагогикада орындаушыларда вокалдық дағдыларды қалыптастыру туралы мәселені зерттеу мен әр түрлі әдістерге сәйкес жаңадан келген эстрадалық орындаушыларға вокалдық дағдыларды қалыптастыруға қатысты мәселені жеткіліксіз білу арасындағы қайшылықты ажыратуға болады. Зерттеу мәселесі-бастаушы вокалистер үшін вокалдық дағдылардың көпшілігіне бағытталған тиімді техниканы табу және таңдау.
Зерттеу мақсаты: теориялық тұрғыдан негіздеу және тәжірибелік-іздестіру арқылы сабақ барысында жаңадан бастап жатқан әншілер үшін вокалдық дағдыларды қалыптастыруға арналған жаттығулар жиынтығын тексеру.
Зерттеу пәні - вокалдық дағдыларды қалыптастыруға арналған жаттығулар жиынтығы.
Зерттеу гипотезасы: бастаушы орындаушыларда вокалдық дағдыларды қалыптастыру тиімді болады, егер: бастаушы орындаушының жеке және жас қабілеттерін ескерсе және вокалдық жаттығулар кешенін қалыптастырса.
Зерттеу мақсатына сәйкес келесі міндеттер анықталды:
- Заманауи эстрадалық вокалдық әдістерге талдау жасау.
- Вокалдық техниканың өзгешілігі мен ерекшеліктерін қарастыру.
- Жаңадан бастаушыларға арналған вокалдық жаттығулар жиынтығын қалыптастыру. Зерттеу тақырыбы бойынша тәжірибелік-іздестіру жұмыстарын жүргізу.
Зерттеудің әдіснамалық негізі: Л. Б.Дмитриев, А. Г. Менабени, Г. П. Стулова дауысының даму теориясы мен әдістемесінің негізгі ережелері; О. Н. Канареева, А. В. Карягина, Брэт Менинг, Сет Риггс, Л. Фабиан, И. П. Цуканова эстрадалық вокалды оқытудың әдістемелік ережелері.
Оқушының оқу бағдарламасын вокалды-техникалық және орындаушылық деңгейге сәйкес таңдаймыз. Ән айту жүктемесі тұрақты және қалыпты болуы керек. Егер сабақта оқушы сау дауыстық аппаратпен шаршаса немесе ән айту оған қиынға түссе, себебін анықтаңыз және дауысты қою әдісін қайта қарастырған жөн. Қазіргі эстрадалық ән орындауында дауыстың күші мен кең ауқымы қажет емес. Өте қызықты тембр, жақсы музыкалық қабілеттер және сүйкімді сахналық кейіп әбден жеткілікті. Джаз ән айтқысы келетіндер үшін дауыстың «әдемі» тембрі қажет емес, бірақ ән дауысының кең ауқымы қажет және импровизация қабілеті міндетті шарт болып табылады.
Жаттығулар есте оңай сақталу керек. Олар техникалық тұрғыдан жақсы дамиды, тыныс алу жеткілікті болады, тұрақты интонация қалыптасады, біртекті тембр мен динамика оңай сақталады. Мен дыбысты бір ұзақ деммен «тарту» керек жаттығуларға кеңес бермеймін. Бұл өте қиын және көмейді «қысып» алуға болады. Тәжірибе жаттығулардың, гаммалардың және арпеджионың орташа екпінде және жылдам қарқында тиімділігін көрсетті. Дауыстың жеңілдігі мен икемділігі дамытылады, дыбыстың күшеюі мен еселеуі алынып тасталады.
Біз келесі әдістер туралы айтып отырмыз: тыныс алу (диафрагма, тірек), дикция, кеуде регистрі, бас регистрі, көмей, әр түрлі регистрлердегі вокалдық әдістер (субтон, сөйлеу мәнерінде ән айту, халықтық дыбыс, фальцет, академиялық дыбыс – есінеу, йодль, діріл, мелизмдер, жұмсақ таңдай, қатты таңдай, аралас, өтпелі ноталар), жаттығулар, шығарманы талдау, микрофонмен жұмыс, актерлік шеберлік.
