Публикации

RCDO.KZ » Публикации » Барлыбек Сырттанұлы және оның қызметі

Барлыбек Сырттанұлы және оның қызметі

ya_socials
Опубликовано:
Автор: Аскер Сатыбалдыев0386

ХХ ғасыр басындағы қоғамдық-саяси өмірімізге белсене араласқан қазақтың үлкен қайраткері, ойшыл Барлыбек Сырттанұлының өмір жолын зерттеуім  тұлғаның бүгінгі уақытта жас ұрпаққа беймәлім есім болуынан басталды. Бұл атамыз – қазақ тарихындағы ерекше із қалдырған даңқты тұлғалардың бірегейі. Себебі, ең алғаш рет Жетісу қазағының ішінен жоғары білімді иеленген (Санкт-Петербург Императорлық университеті, 1886—1890) және шығыстану факультетін бірінші болып бітірген түркі тілдес халық өкілі.

Сонымен қатар, ұлт-азаттық қозғалысының теориялық негізін салған Алаштың ізашар буынының төлбасы әрі саяси сахнаға шығып, бұратана халықтың мұң-зарын, арыз-шағымын Патшалық билікке жеткізуге себепкер болған, қазақтың жер мәселесін, шекаралық межелеу процесін көтерген ірі фигура.

Тұлғаның осындай елшіл, мемлекетшіл қасиеттері мені қызықтырды және оның бүгінгі күнменен астасып, сабақтасып жатқан салихалы сөздері күннен-күнге ынтықтыра түсті. Ол қандай сөздер деп таңқалып отырған боларсыз, айтайын: Барлыбектің жазып қалдырған қарапайым сөздерінің бүгінгі күні теориялық-ұғымдық категорияға, глоссарийлік тірек сөзге айналғандығы.

Біздің бүгін қолданып жүрген «Қазақ елі», «Парламент», «Мәжіліс», «Президент», «Сот», «Министр», «Судья», «Суд присяжный» сияқты тағы басқа сөздерді ғылыми айналымға енгізген осы – зерек ойлы арысымыз. Аталған сөздердің барлығы алғаш рет автордың Конституциялық «Қазақ елінің Уставы» еңбегінде жазылған. Ойлап қараңызшы, бұл сөздердің барлығы ХХ ғасырдың алғашқы он жылдығында айтылып отыр.

Көреген Барлыбектің республикалық, мемлекеттік идеясы арада 80 жыл өткен соң, Тәуелсіз Қазақстан Республикасының Конституциясында айқын көрініс тапты. Міне, көрдіңіз бе, бұл – ХХ ғасырдағы қазақ азаматының жан-жақты терең әрі жемісті білімінің нәтижесі.  

Барлыбектің бұл сөздерді алғаш болып қолдануының маңызы сол – ол университет қабырғасында оқып жүргенде шығыстанудың базалық пәндерінен бөлек, «Халықаралық саясаттану», «Халықаралық құқық», «Қаржылық құқық», «Полицейлік құқық», «Орыс мемлекетінің құқығы» сияқты тағы басқа заң ілімінің курстарын игерген. Бұның бәрін архив мәліметіне сай айтып отырмын.

Барлыбек студент шағында Еуропа, АҚШ сияқты өркениеті озық, ғылыми прогрестік ойы дамыған елдердің заңдарымен, құқықтық-саяси нормалық құжаттарымен және заң іліміне қатысты ғылыми әдебиеттермен танысып, журналдарын оқыған екен. Оның үстіне студент шағында орыстың көрнекті зиялы қауым өкілдерімен, революционер, демократ қайраткерлерімен шығармашылық тығыз байланыста болған.

Барлыбектің өскен ортасы, империя астанасының қоғамдық- мәдени өмірі, орыс интеллегенциясының біліктілігі – оның тұлға, азамат болып қалыптасуына, қайраткерлік көзқарасының дамуына ерекше ықпал еткен. Осындай өмірлік-қоғамдық тәжірибе және империяға кіріптар болған халқының мүшкіл халі оның Конституциялық құжат жазуына түрткі болған.

Наши олимпиады

Русский языкДля 1-11 классов, 1-2 курсов Открыть
Казахский языкДля 1-11 классов, 1-2 курсов Открыть
ИнформатикаДля 5-11 классов, 1-2 курсов Открыть
ФизикаДля 7-11 классов, 1-2 курсов Открыть
Математика (алгебра)Для 1-11 классов, 1-2 курсов Открыть
ХимияДля 7-11 классов, 1-2 курсов Открыть
БиологияДля 7-11 классов, 1-2 курсов Открыть
ГеографияДля 5-11 классов, 1-2 курсов Открыть
Английский языкДля 1-11 классов, 1-2 курсов Открыть
История КазахстанаДля 5-11 классов, 1-2 курсов Открыть
Для дошкольниковДля дошкольников от 4 до 6 лет Открыть

Оставить комментарий

Заполните заявку на участие
Язык участия
Обязательное поле (на номере должен быть WhatsApp)
Введен неправильный код
Поле обязательно для заполнения
Добавить еще ученика?
Вы можете внести от 1 до 5 учеников
Поле обязательно для заполнения
Класс / курс *
Поле обязательно для заполнения
Учащиеся дошкольных учреждений
0 класс
1 класс
2 класс
3 класс
4 класс
5 класс
6 класс
7 класс
8 класс
9 класс
10 класс
11 класс
1 курс
2 курс
Предмет1 *
Поле обязательно для заполнения
Будем с буквами дружить (5-6 лет)
600 тенге
Логика для детей 4 лет
600 тенге
Логика для детей 5 лет
600 тенге
Занимательная математика (5 лет)
600 тенге
I love English (5 лет)
600 тенге
Загадки для детей (4-6 лет)
600 тенге
Загадки для детей (7-8 лет)
600 тенге
Тест на развитие речи (5-6 лет)
600 тенге
Тесты на внимание (4-5 лет)
600 тенге
Тесты на внимание (6-7 лет)
600 тенге
Время и возраст (5-6 лет)
600 тенге
Математика для дошкольников (5 лет)
600 тенге
Правила дорожного движения (5-6 лет)
600 тенге
Окружающий мир (4-5 лет)
600 тенге
Веселые цифры (для 4-5 лет)
600 тенге
Братья наши меньшие (для 4-5 лет)
600 тенге
Ищем буквы (для 5 лет)
600 тенге
Веселые загадки (для 4-5 лет)
600 тенге
Логические задачки для первоклассников
600 тенге
Логические задачки для второклассников
600 тенге
Логические задачки для третьеклассников
600 тенге
Логические задачки для четвероклассников
600 тенге
Казахский язык
600 тенге
Русский язык
600 тенге
Английский язык
600 тенге
Математика (алгебра)
600 тенге
Физика
600 тенге
Химия
600 тенге
Биология
600 тенге
Информатика
600 тенге
Познание мира
600 тенге
Добавить еще предмет?
Вы можете выбрать от 1 до 5 предметов
К оплате:
0 тенге.
Внимание! Эти данные будут написаны в грамоте!
Проверьте, верно ли вы написали ФИО участников, название учебного заведения и остальные данные. Данные после участия не меняются
Заявка на участие создана. Сейчас откроется страница оплаты